Cây ổi là loại cây ăn quả phổ biến, dễ trồng và mang lại hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên, một trong những loại sâu hại gây thiệt hại nghiêm trọng nhất hiện nay chính là sâu cuốn tổ. Loài sâu này có khả năng phá hoại nhanh, khiến lá ổi bị khô, rụng sớm, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh trưởng, năng suất và chất lượng trái.
Để giúp bà con nông dân bảo vệ vườn ổi hiệu quả, bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách phòng trị sâu cuốn tổ trên cây ổi bằng những biện pháp tổng hợp, an toàn và bền vững nhất.
Đặc điểm và vòng đời của sâu cuốn tổ
Sâu cuốn tổ (tên khoa học Lamprosema indicata) là loài bướm nhỏ, thân màu nâu vàng, cánh có vệt trắng. Ấu trùng của chúng sống bên trong những lá ổi được cuốn lại bằng tơ, vì thế được gọi là sâu cuốn tổ.
-
Trứng: Bướm cái đẻ trứng rải rác trên mặt dưới lá non.
-
Sâu non: Sau khi nở, sâu non dùng tơ cuốn lá lại tạo thành “tổ” để trú ẩn và ăn phần thịt lá.
-
Nhộng: Phát triển trong tổ lá khô.
-
Bướm trưởng thành: Bay ra ngoài, tiếp tục chu kỳ sinh sản.
Vòng đời trung bình kéo dài 20–25 ngày, và trong điều kiện thời tiết ấm áp, sâu phát triển rất nhanh, gây hại quanh năm, đặc biệt là từ tháng 3 đến tháng 10.
Dấu hiệu nhận biết sâu cuốn tổ trên cây ổi
Để phòng trị kịp thời, bà con cần thường xuyên kiểm tra vườn ổi và chú ý các biểu hiện sau:
-
Lá ổi bị cuốn lại thành từng ống nhỏ, bên trong có sâu non màu xanh nhạt.
-
Lá bị thủng, khô và rụng sớm.
-
Chồi non bị biến dạng, cây sinh trưởng chậm.
-
Tán ổi xơ xác, trái nhỏ và chậm lớn.
Nếu không xử lý sớm, sâu cuốn tổ có thể làm giảm năng suất ổi tới 40–50%, đồng thời tạo điều kiện cho nấm bệnh và côn trùng khác phát triển.
Nguyên nhân khiến sâu cuốn tổ phát sinh mạnh
-
Thời tiết ấm, ẩm: Là điều kiện lý tưởng cho sâu nở và phát triển nhanh.
-
Vườn rậm rạp, ít ánh sáng: Sâu dễ trú ẩn, nhân đàn nhanh.
-
Không tỉa cành, vệ sinh vườn định kỳ: Lá khô, cành tán dày là nơi sâu sinh sản.
-
Phun thuốc trừ sâu không đúng cách: Khi dùng thuốc sai thời điểm, sâu dễ kháng thuốc, gây bùng phát dịch trở lại.
Xem thêm: Hướng dẫn phòng trừ sâu bệnh hại an toàn, hiệu quả từ A đến Z
Cách phòng ngừa sâu cuốn tổ hiệu quả
Biện pháp canh tác
-
Tỉa cành, tạo tán thông thoáng: Giúp ánh sáng chiếu đều, hạn chế môi trường trú ẩn của sâu.
-
Thu gom lá bị cuốn, tiêu hủy sâu non: Không nên để lại trong vườn, tránh lây lan.
-
Vệ sinh vườn thường xuyên: Cắt bỏ cành khô, dọn cỏ dại, tăng lưu thông không khí.
-
Trồng xen cây xua đuổi côn trùng như sả, húng quế, ngải cứu để giảm mật độ sâu.
Biện pháp sinh học
-
Sử dụng bẫy pheromone thu hút bướm trưởng thành, cắt đứt chu kỳ sinh sản.
-
Dùng nấm xanh, nấm trắng, vi khuẩn Bt (Bacillus thuringiensis) để tiêu diệt sâu non mà không gây hại môi trường.
-
Khuyến khích thiên địch tự nhiên như bọ rùa, ong ký sinh phát triển trong vườn.
Biện pháp trị sâu cuốn tổ khi đã phát sinh
Khi mật độ sâu cao, có thể áp dụng kết hợp biện pháp cơ học và hóa học:
-
Phun thuốc trừ sâu sinh học gốc Abamectin, Emamectin Benzoate, hoặc Spinosad (ví dụ như Vertimec 1.8EC, Success 48SC, hoặc Radiant 60SC).
-
Thời điểm phun: Phun vào sáng sớm hoặc chiều mát khi sâu còn non (2–4 ngày tuổi) để đạt hiệu quả cao nhất.
-
Kỹ thuật phun: Dùng lượng nước vừa phải, phun kỹ mặt dưới lá – nơi sâu trú ngụ.
Bà con nên luân phiên hoạt chất giữa các lần phun để tránh tình trạng sâu kháng thuốc. Sau mỗi đợt phun, cần kiểm tra lại mật độ sâu để điều chỉnh liều lượng hợp lý.
Lưu ý khi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật
-
Không phun thuốc khi cây đang ra hoa hoặc gần thu hoạch để đảm bảo an toàn thực phẩm.
-
Pha đúng liều lượng khuyến cáo của nhà sản xuất, không tự ý tăng liều.
-
Mang đồ bảo hộ khi phun thuốc, tránh tiếp xúc trực tiếp.
-
Rửa sạch trái và dụng cụ sau khi phun.
Giải pháp tổng hợp giúp vườn ổi khỏe mạnh quanh năm
Để cây ổi luôn xanh tốt và hạn chế sâu bệnh, bà con nên áp dụng biện pháp IPM (Integrated Pest Management) – quản lý dịch hại tổng hợp:
-
Giữ vườn thông thoáng, đủ ánh sáng.
-
Sử dụng chế phẩm sinh học thay thế thuốc hóa học.
-
Bổ sung phân hữu cơ, vi sinh để tăng sức đề kháng cho cây.
-
Theo dõi mật độ sâu thường xuyên, xử lý sớm ngay khi phát hiện ổ bệnh đầu tiên.
Sâu cuốn tổ là loại sâu hại phổ biến và nguy hiểm trên cây ổi, nhưng nếu bà con nắm rõ đặc điểm sinh học, phát hiện sớm và áp dụng đúng cách phòng trị, hoàn toàn có thể kiểm soát chúng hiệu quả. Việc kết hợp linh hoạt giữa biện pháp sinh học, canh tác và hóa học hợp lý sẽ giúp cây ổi phát triển khỏe mạnh, năng suất cao và cho trái đồng đều quanh năm.
Bên cạnh đó, Agtek hiện là đơn vị tiên phong cung cấp dịch vụ bay nông nghiệp bằng máy bay phun thuốc, hỗ trợ bà con trong việc phòng trừ sâu bệnh nhanh chóng và chính xác. Với đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm cùng thiết bị hiện đại, Agtek giúp quá trình phun thuốc trở nên an toàn, tiết kiệm và hiệu quả hơn.
Agtek luôn đồng hành cùng người nông dân trong hành trình xây dựng vườn ổi xanh – sạch – an toàn, góp phần mang lại những mùa vụ bội thu và hướng tới nền nông nghiệp hiện đại, bền vững.
