Hướng dẫn kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP mới nhất 2025

Trong bối cảnh thị trường ngày càng khắt khe, việc áp dụng kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP không còn là lựa chọn mà là xu hướng tất yếu để nâng cao giá trị nông sản. Không chỉ giúp bưởi đạt chuẩn xuất khẩu sang các thị trường khó tính, quy trình này còn bảo vệ sức khỏe người trồng và môi trường.

1. Tiêu chuẩn chọn vùng trồng và thiết kế vườn trong kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP

Bước đầu tiên trong kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP là đánh giá và lựa chọn vùng sản xuất. Không phải vùng đất nào cũng phù hợp để làm chuẩn VietGAP ngay từ đầu.

Yêu cầu về đất và nước trong kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP

Theo quy định, đất trồng bưởi phải có tầng canh tác dày từ 1m trở lên, giàu mùn (2-2,5%), độ pH thích hợp từ 5,5 – 6,5 và thoát nước tốt . Quan trọng nhất, mẫu đất và nước tưới phải được phân tích để đảm bảo không nhiễm kim loại nặng (như Asen, Chì, Cadimi…) và vi sinh vật gây hại (E. coli, Salmonella) vượt mức cho phép .

• Nguồn nước: Nghiêm cấm sử dụng nước thải chưa qua xử lý từ khu công nghiệp, bệnh viện, chuồng trại để tưới cho cây.

• Cách ly: Khu vực trồng cần cách ly với các nguồn ô nhiễm như bãi rác, nghĩa trang, khu chăn nuôi tập trung .

Thiết kế vườn chuẩn kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP

Việc thiết kế vườn cần phù hợp với địa hình để tối ưu hóa việc chăm sóc và quản lý:

• Vùng đất thấp (ĐBSCL): Bắt buộc phải đào mương lên liếp. Mương rộng khoảng 2m, sâu 1-1,5m; liếp rộng trung bình 6-8m. Cần xới nền đất khi lên liếp để rễ phát triển tốt .

• Vùng đất dốc (TDMNPB): Với độ dốc 5-10 độ, trồng theo đường đồng mức. Độ dốc >10 độ cần thiết kế bậc thang kiên cố để chống xói mòn .

• Mật độ trồng: Khoảng cách phổ biến là 5m x 5m hoặc 5m x 6m, mật độ khoảng 330 – 400 cây/ha.

2. Chọn giống và kỹ thuật trồng cây con trong kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP

Trong kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP, việc sử dụng cây giống sạch bệnh và rõ nguồn gốc là yếu tố tiên quyết.

Tiêu chuẩn cây giống

Cây giống phải được nhân bằng phương pháp ghép mắt trên gốc bưởi chua, sạch bệnh Greening và Tristeza . Cây giống cần có chiều cao tính từ mắt ghép >50cm và sinh trưởng khỏe mạnh. Bà con nên mua giống tại các cơ sở có giấy phép và ghi chép đầy đủ hồ sơ nguồn gốc .

Các giống bưởi phổ biến

• Bưởi Da Xanh: Đặc sản Bến Tre, quả tròn, vỏ xanh, ruột hồng, vị ngọt thanh, thu hoạch tháng 9-11 .

• Bưởi Diễn: Đặc sản Hà Nội, quả tròn dẹt, vỏ vàng, vị ngọt đậm, thu hoạch dịp Tết Nguyên đán .

• Bưởi Đỏ Tân Lạc: Đặc sản Hòa Bình, vỏ vàng phớt hồng, ruột đỏ, thu hoạch tháng 10-12 .

• Bưởi Thanh Trà Huế: Đặc sản Huế, vỏ màu xanh vàng, vị ngọt thanh, ráo tép, thu hoạch tháng 9-10

Kỹ thuật trồng

• Thời vụ: Miền Bắc trồng vụ Xuân (tháng 2-4) hoặc Thu (tháng 8-10); miền Nam trồng đầu mùa mưa (tháng 6-7) .

• Chuẩn bị hố: Đào hố 60x60x60cm, bón lót trước 1 tháng với 50-60kg phân chuồng hoai mục + 1-2kg lân supe + 1kg vôi bột/hố .

• Cách trồng: Đặt bầu cây sao cho mặt bầu cao hơn mặt mô 3-5cm (với đất bằng). Cắm cọc giữ cây và tủ gốc giữ ẩm ngay sau khi trồng .

3. Quản lý dinh dưỡng và bón phân trong kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP

Đây là khâu quan trọng nhất ảnh hưởng đến năng suất. Kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP ưu tiên sử dụng phân hữu cơ và cân đối phân vô cơ, tuyệt đối cấm dùng phân tươi chưa ủ hoai.

Giai đoạn kiến thiết cơ bản (1-3 năm đầu)

Bón lót vào cuối năm (100% hữu cơ + lân + vôi) và bón thúc 8-10 lần/năm bằng phân hữu cơ vi sinh và NPK .

• Lượng bón (năm 1): 30kg phân hữu cơ, 0,5kg lân, 1kg vôi, 2kg hữu cơ vi sinh, 1kg NPK tổng hợp/cây.

Giai đoạn kinh doanh (Cây mang quả)

Trong kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP, quy trình bón phân chia làm 3 thời kỳ chính :

1. Sau thu hoạch: Bón phục hồi với 100% phân hữu cơ, lân và vôi để tái tạo bộ rễ và tán lá.

2. Trước ra hoa và sau đậu quả: Bón 30% lượng phân hữu cơ vi sinh và NPK để nuôi hoa và quả non.

3. Giai đoạn quả lớn: Bón 70% lượng phân hữu cơ vi sinh và NPK còn lại, chia làm 4-6 lần để nuôi quả phát triển và tăng độ ngọt. Dừng bón trước thu hoạch 1 tháng.

Lưu ý: Sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt kết hợp châm phân sẽ giúp tiết kiệm và hiệu quả hơn.

4. Quản lý dịch hại theo IPM (Quản lý dịch hại tổng hợp)

Trong kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP, quản lý dịch hại ưu tiên các biện pháp sinh học và canh tác, hạn chế tối đa thuốc hóa học.

Các đối tượng gây hại chính và biện pháp phòng trừ

• Sâu vẽ bùa: Gây hại lá non. Phòng trừ bằng cách tỉa cành tạo tán, bảo vệ thiên địch hoặc phun dầu khoáng, Abamectin khi lộc non <1cm .

• Nhện đỏ, nhện rám vàng: Gây nám vỏ quả. Phòng trừ bằng cách tưới nước giữ ẩm mùa khô, phun dầu khoáng hoặc thuốc gốc sinh học .

• Ruồi vàng: Đục quả gây thối rụng. Dùng bẫy bả protein, bao trái khi quả to bằng nắm tay .

• Bệnh vàng lá thối rễ: Do nấm và tuyến trùng. Phòng trừ bằng cách thoát nước tốt, bón phân hữu cơ ủ nấm Trichoderma, tưới thuốc trừ nấm (Fosetyl Aluminium) và tuyến trùng khi chớm bệnh .

Nguyên tắc sử dụng thuốc BVTV

• Chỉ sử dụng thuốc trong danh mục được phép, ưu tiên thuốc sinh học .

• Tuân thủ nguyên tắc “4 đúng” và đảm bảo thời gian cách ly (PHI) trước khi thu hoạch.

• Thu gom vỏ bao bì thuốc vào bể chứa rác thải nguy hại, không vứt bừa bãi .

5. Thu hoạch và bảo quản sau thu hoạch trong kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP

Để đảm bảo chất lượng thương phẩm, kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP yêu cầu khắt khe về khâu thu hái.

• Thời điểm: Thu hoạch khi quả đạt độ chín sinh lý (chuyển màu >50%, hàm lượng nước >50%, độ Brix >10) . Nên hái vào ngày khô ráo.

• Thao tác: Dùng kéo cắt cuống, không làm trầy xước vỏ hay làm rơi quả xuống đất. Dụng cụ chứa phải sạch sẽ, có lót đệm .

• Bảo quản: Để quả nơi thoáng mát, sạch sẽ, cách ly với nguồn ô nhiễm. Không để chung với hóa chất hay vật tư nông nghiệp.

6. Ghi chép hồ sơ – Yêu cầu bắt buộc đối với kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP

Một phần không thể thiếu của kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP là hệ thống hồ sơ, nhật ký sản xuất. Nhà vườn cần ghi chép đầy đủ:

• Nhật ký mua và sử dụng phân bón, thuốc BVTV (ngày dùng, tên thuốc, liều lượng, người phun, thời gian cách ly) .

• Nhật ký thu hoạch và tiêu thụ sản phẩm .

• Hồ sơ tập huấn nhân công và đánh giá nội bộ .

Hồ sơ này phải được lưu trữ ít nhất 12 tháng (đối với sản phẩm) hoặc 2 năm để phục vụ việc truy xuất nguồn gốc khi có yêu cầu.

Kết luận

Áp dụng đúng hướng dẫn kỹ thuật canh tác bưởi theo VietGAP đòi hỏi sự tỉ mỉ và tuân thủ kỷ luật của nhà vườn, từ khâu chọn đất, chăm sóc đến ghi chép nhật ký. Tuy nhiên, thành quả mang lại là sự ổn định về đầu ra, giá bán cao hơn và quan trọng nhất là sự phát triển bền vững cho vườn cây của bà con.

Hy vọng những thông tin trích lọc từ tài liệu chuyên ngành trên sẽ giúp bà con tự tin hơn trong việc chuyển đổi sang mô hình canh tác an toàn. Chúc bà con một vụ mùa bội thu!