Sự xuất hiện của các dòng máy bay drone (UAV) như DJI T25P, T70P đã tạo nên một cuộc cách mạng trên đồng ruộng Việt Nam.
Tuy nhiên, chuyển từ bình phun tay sang công nghệ cao không đơn giản chỉ là thay đổi thiết bị, mà còn thay đổi hoàn toàn tư duy về hóa học nông nghiệp. Một trong những vấn đề đau đầu nhất mà các phi công nông nghiệp thường gặp phải là tình trạng tắc nghẽn hệ thống phun.
Vậy làm thế nào để pha thuốc cho drone đúng chuẩn, đảm bảo thuốc ra đều và thiết bị bền bỉ? Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chuyên sâu dựa trên các báo cáo kỹ thuật mới nhất.
Tại sao pha thuốc cho drone dễ bị nghẹt béc hơn phun tay?
Để làm chủ quy trình pha thuốc cho drone, trước hết bà con cần hiểu sự khác biệt cốt lõi giữa phương pháp này và cách làm truyền thống.
Nếu như phun tay sử dụng lượng nước khổng lồ (200 – 400 lít/ha), tạo ra một môi trường dung môi dồi dào để hòa tan thuốc, thì máy bay phun thuốc lại hoạt động theo nguyên lý “Phun sương liều lượng thấp” (ULV). Theo tiêu chuẩn vận hành, lượng nước mang theo của drone chỉ dao động từ 10 đến 20 lít/ha.
Điều này đồng nghĩa với việc nồng độ hoạt chất trong bình chứa của máy bay cao gấp 10 đến 20 lần so với bình phun tay. Khi nồng độ chất tan đậm đặc đến ngưỡng bão hòa, chỉ một sai sót nhỏ về thứ tự pha trộn, nhiệt độ nước hoặc độ pH cũng có thể gây ra hiện tượng kết tủa (đóng cặn, óc trâu). Những tinh thể này chính là “thủ phạm” gây nghẹt béc, làm mòn bơm áp lực và khiến cảm biến lưu lượng báo sai.
Quy tắc WALES: Kim chỉ nam khi pha thuốc cho drone
Để tránh hiện tượng kết tủa hoặc tách lớp, quy trình pha thuốc cho drone bắt buộc phải tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc quốc tế WALES. Đây là thứ tự pha trộn được thiết kế để đảm bảo sự ổn định hóa học tối đa cho dung dịch đậm đặc.
Tuyệt đối không đổ lộn xộn các loại thuốc vào cùng lúc. Hãy thực hiện theo thứ tự sau trong xô trung gian (pre-mix):
- W – Wettable Powders (WP) & Granules (WG): Các loại thuốc dạng bột và cốm cần được ưu tiên số 1. Hãy hòa tan chúng hoàn toàn với nước trước. Nếu bạn cho thuốc bột vào sau thuốc dầu (EC), lớp dầu sẽ bao bọc hạt bột, ngăn nước tiếp xúc, gây vón cục ngay lập tức và làm tắc bơm.
- A – Agitate (Khuấy trộn): Sau khi nhóm bột đã tan, hãy khuấy thật đều để tạo độ đồng nhất.
- L – Liquid Flowables / SC: Tiếp theo là các dạng thuốc sữa, huyền phù đậm đặc.
- E – Emulsifiable Concentrates (EC): Lúc này mới cho thuốc dạng nhũ dầu vào.
- S – Surfactants / Solutions: Cuối cùng là chất trợ lực (như thấm sâu, bám dính) hoặc phân bón lá dạng lỏng.
Lưu ý quan trọng: Không bao giờ đổ trực tiếp từng chai thuốc vào bình chứa của máy bay phun thuốc. Hãy pha trong xô, lọc cặn kỹ càng, sau đó mới đổ vào máy bay.
Tỷ lệ pha thuốc cho drone: Bao nhiêu là chuẩn?
Rất nhiều người mới vận hành thường hỏi về một tỷ lệ vàng (ví dụ 1:100). Tuy nhiên, trong kỹ thuật pha thuốc cho drone, không có tỷ lệ cố định cho mọi loại thuốc. Phép tính chuẩn xác phải dựa trên diện tích (Hecta).
Công thức tính toán dựa trên thực tế vận hành như sau:
- Diện tích: 1 Hecta (ha).
- Lượng nước phun (tối ưu): 10 – 15 Lít/ha (đây là giới hạn để đảm bảo pin và tải trọng).
- Liều lượng thuốc: Giữ nguyên theo hướng dẫn trên nhãn chai cho 1 ha (không được giảm liều).
Ví dụ thực tế: Bạn cần phun 5ha, liều thuốc là 1.2 lít/ha. Bạn dùng máy bay có bình 20 lít.
- Tổng thuốc cần: 1.2 x 5 = 6 Lít.
- Tổng nước cài đặt: 12 lít/ha x 5 = 60 Lít nước.
- Tổng dung dịch: 66 Lít.
- Chia chuyến bay: 66 lít / 20 lít = 3.3 chuyến. Bạn nên chia thành 4 chuyến bay, mỗi chuyến mang khoảng 16.5 lít dung dịch để máy bay nhẹ và an toàn pin.
Việc tuân thủ phép tính này giúp quá trình pha thuốc cho drone vừa đảm bảo hiệu lực diệt trừ sâu bệnh, vừa không gây quá tải cho hệ thống bơm.
Xem thêm: Cách tính liều lượng thuốc khi sử dụng drone chuẩn xác nhất
Chất lượng nước và Kỹ thuật xử lý lọc
Một yếu tố thường bị bỏ qua khi pha thuốc cho drone là nguồn nước. Hệ thống béc phun của các dòng máy bay nông nghiệp có lỗ phun kích thước micromet, cực kỳ nhạy cảm.
- Độ sạch: Tuyệt đối không dùng nước mương, rạch có lẫn bùn, cát, rong rêu. Bùn đất sẽ phá hủy phớt bơm nhanh chóng.
- Lọc đa tầng: Dù máy bay có lưới lọc nội bộ, bạn vẫn cần lọc nước qua vải màn trước khi pha, và lọc lại dung dịch thuốc trước khi đổ vào bình.
- Nhiệt độ nước: Nước quá lạnh làm thuốc bột khó tan. Nếu béc bị nghẹt do tinh thể thuốc, mẹo nhỏ là tháo béc và ngâm vào nước ấm để hòa tan cặn bám.
Xử lý sự cố thường gặp khi vận hành
Dù bạn đã tuân thủ quy trình pha thuốc cho drone, các sự cố vẫn có thể xảy ra do hao mòn thiết bị. Dưới đây là các vấn đề phổ biến và cách khắc phục:
1. Drone báo lỗi bơm, thuốc không ra
Nguyên nhân thường gặp là do “air” (bọt khí) trong đường ống. Khi pha thuốc, đặc biệt là khi đổ chất trợ lực hoặc thuốc có tính tạo bọt, nếu đổ quá mạnh sẽ sinh ra bọt khí. Bọt này làm cảm biến lưu lượng đo sai, khiến hệ thống ngắt bơm.
- Khắc phục: Đổ chất trợ lực vào sau cùng và khuấy nhẹ. Xả gió đường ống trước khi bay.
2. Động cơ bơm nóng, kêu to
Thường do lưới lọc bị tắc khiến bơm phải hoạt động quá tải, hoặc do pin bị chai dẫn đến điện áp không ổn định, làm yếu lực bơm.
- Khắc phục: Vệ sinh lưới lọc ngay sau mỗi chuyến bay. Kiểm tra sức khỏe pin định kỳ.
3. Sự khác biệt giữa các dòng máy
- Với dòng phun áp lực: Rất nhạy cảm với cặn. Cần đặc biệt chú ý độ tan của thuốc bột (WP).
- Với dòng phun ly tâm: Sử dụng đĩa quay ly tâm nên ít bị nghẹt béc hơn với các loại thuốc bột. Tuy nhiên, vẫn cần lọc kỹ để bảo vệ van điện từ và đường ống dẫn.
Vai trò của chất trợ lực trong phun máy bay
Do lượng nước sử dụng rất ít (ULV), dung dịch phun ra dễ bị bốc hơi trước khi thấm vào lá, nhất là trong thời tiết nóng trên 38°C của Việt Nam. Do đó, kỹ thuật pha thuốc cho drone nâng cao thường khuyến nghị sử dụng thêm chất trợ lực (như Thấm sâu 30 giây).
Chất trợ lực giúp giảm sức căng bề mặt, giúp giọt thuốc loang trải đều và thấm nhanh, chống rửa trôi. Tuy nhiên, cần thực hiện “Jar Test” (thử trong chai nhỏ) trước khi pha đại trà để đảm bảo chất trợ lực không gây kết tủa với loại thuốc bạn đang dùng.
Kết luận
Chuyển đổi số trong nông nghiệp mang lại hiệu quả to lớn, nhưng nó đòi hỏi người vận hành phải có kiến thức chuyên môn vững vàng. Việc pha thuốc cho máy bay không chỉ đơn thuần là đổ nước vào bình, mà là một quy trình kỹ thuật đòi hỏi sự chính xác từ khâu chọn nước, thứ tự hòa tan (WALES) đến tính toán liều lượng.
Làm chủ kỹ thuật pha thuốc cho máy bay sẽ giúp bà con:
- Tối ưu hóa hiệu lực của thuốc bảo vệ thực vật.
- Kéo dài tuổi thọ của thiết bị đắt tiền (bơm, béc, cảm biến).
- Đảm bảo an toàn cho chuyến bay và môi trường.
Hy vọng với những hướng dẫn chi tiết trên, các phi công nông nghiệp sẽ vận hành thiết bị trơn tru, mang lại những mùa vàng bội thu mà không còn lo lắng về nỗi ám ảnh nghẹt béc.
